Cyfry rzymskie

Choć na świecie przyjęło się używać głównie arabskiego zapisu liczb (za pomocą cyfr 0-9), to są sytuacje kiedy korzystamy z zapisu rzymskiego np. podając wiek historyczny (XXI wiek), wypisując kolejnych królów/papieży/władców (Jan Paweł II) czy też zapisując numerację szkół i placówek (II Liceum Ogólnokształcące).

Ile cyfr jest w zapisie rzymskim?
Wbrew pozorom jest ich niewiele, a w zasadzie jest ich mniej niż mamy w systemie arabskim. W systemie rzymskim posługujemy się jedynie siedmioma znakami:

$$I – 1 \\
V – 5 \\
X – 10 \\
L – 50 \\
C – 100 \\
D – 500 \\
M – 1000$$

Jak zapisujemy liczby w systemie rzymskim?
Podstawową zasadą dotyczącą systemu rzymskiego jest to, że kiedy znak mniejszej wartości stoi przed znakiem o większej wartości (np. \(C\) przed \(D\)) to oznacza, że ten mniejszy znak odejmujemy od większego. W ten sposób \(CD\) oznacza \(400\) (bo \(500-100=400\)). Kiedy mniejszy znak stoi po prawej stronie znaku większego, to mamy do czynienia z dodawaniem i z tego też powodu zapis \(DC\) oznacza równowartość \(600\) (bo \(500+100=600\)).

Ważna uwaga – odejmowany może być tylko jeden znak! Przykładowo nie możemy zapisać liczby \(800\) jako \(CCM\). Musimy ją zapisać jako \(DCCC\).

Czy można stawiać kilka jednakowych znaków obok siebie?
Tak, ale ta zasada dotyczy tylko niektórych znaków – \(I\), \(X\), \(C\) oraz \(M\). Te cztery znaki można zapisać maksymalnie trzykrotnie obok siebie. Pozostałe znaki (\(V\), \(L\) oraz \(D\)) mogą występować tylko pojedynczo. Jeśli więc chcemy zapisać liczbę \(20\) w systemie rzymskim nie możemy zapisać tego jako \(VVVV\), tylko musimy zastosować zapis \(XX\).

Zobacz także:

24 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
PORSCHE

Dobrze się sprawdza dostałem 5 z tego.dzieki

Natalia Julia Antolak

Bardzo mnie zaciekawiła

klaudia

niezłe, ja mam 9 lat

julJULA
Reply to  klaudia

ja też

KateHallender
Reply to  julJULA

A ja 14 XD miło wiedzieć kto jeszcze to powtarza

Darl
Reply to  KateHallender

ja XD

Artur
Reply to  KateHallender

Ja powtarzam.
Dlatego, że w szkole nauczyli mnie tylko do 50 :( w 8kl…

Kamiiii

te strona jest ok

Łucja

Ja nareszcie zrozumiałam o co chodzi, poza tym uczę się na sprawdzian trzecioklasisty

Chicki
Reply to  Łucja

Serio a ja na kartkówkę w czwartej klasie XD

Kinga
Reply to  Chicki

A ja na kartkówkę w piątej klasie XD

Nataliss

Bardzo fajne dostałam 6 z matmy mam 10 lat.

MAJKA L.

Spoko strona

Shiuxenxy >♥<

Bardzo dziękuje za pomoc!

Snowy > <

Dzięki za pomoc!! nie znałam cyfr rzymskich! a ta stronka mi pomogła!

matematyk111

fajna gierka polecam

Rzymianin

Czy 4000 w systemie rzymskim to MMMM?

lol
Reply to  Rzymianin

nie bo może być max. 3 znaki takie same czyli max to 3000 (mmm)

Chicki
Reply to  Rzymianin

właśnie nie, największa możliwa liczba to 3999 bo M mozna stawiać obok siebie tylko trzy razy

Liliana ❤️

Umiem cyfry rzymskie ale ta stronka jest spoko luz

julka

Ta strona jest super, dostałam przez to 6 z matmy

Mały

Czy Rzymianie znali liczby ujemne?

mikel

ta strona jest czadowa może jakaś ocenka wpadnie na początek roku
pozdro MIKEL

mikel

super jest ta strona