Rozszerzanie ułamków

Rozszerzanie ułamków to czynność polegająca na pomnożeniu licznika i mianownika przez jednakową liczbę (różną od zera i jedynki). Z racji tego, że możemy wymnożyć licznik i mianownik przez dowolną liczbę, to tak naprawdę każdy ułamek zwykły da się rozszerzyć nieskończoną liczbę razy.

Po co wykonujemy rozszerzanie ułamków? Faktycznie dużo popularniejszą czynnością jest skracanie ułamków, natomiast rozszerzanie ułamków może przydać nam się do sprowadzenia ułamków do wspólnego licznika lub mianownika. Dzięki temu będziemy mogli wykonać np. dodawanie lub odejmowanie ułamków zwykłych, bądź też będziemy mogli porównać ze sobą dwa ułamki. Spójrzmy na konkretne przypadki i zobaczmy jak wykonać poprawnie rozszerzanie ułamków zwykłych.

Przykład 1. Rozszerz ułamek \(\frac{2}{3}\) na przynajmniej trzy sposoby.

Zgodnie z zasadą rozszerzania ułamków – aby tego dokonać musimy pomnożyć licznik i mianownik przez jednakową liczbę. Mamy więc całą masę możliwości wykonania takiego rozszerzenia, przykładowo:
$$\frac{2}{3}=\frac{2\cdot2}{3\cdot2}=\frac{4}{6} \\
\frac{2}{3}=\frac{2\cdot5}{3\cdot5}=\frac{10}{15} \\
\frac{2}{3}=\frac{2\cdot12}{3\cdot12}=\frac{24}{36}$$

Przykład 2. Rozszerz ułamek \(\frac{1}{4}\) na przynajmniej trzy sposoby.

Podobnie jak to miało miejsce w poprzednim przykładzie:
$$\frac{1}{4}=\frac{1\cdot2}{4\cdot2}=\frac{2}{8} \\
\frac{1}{4}=\frac{1\cdot3}{4\cdot3}=\frac{3}{12} \\
\frac{1}{4}=\frac{1\cdot5}{4\cdot5}=\frac{5}{20}$$

Przykład 3. Rozszerz ułamek \(\frac{3}{5}\) w taki sposób, by w mianowniku otrzymać liczbę \(20\).

Tym razem mamy bardzo konkretną sytuację, czyli chcemy rozszerzyć ułamek \(\frac{3}{5}\) w taki sposób, by otrzymać postać w stylu \(\frac{■}{20}\). Niewiadomą pozostaje nam więc nasz licznik. Jak zatem rozwiązać ten przykład? Musimy się zastanowić przez ile trzeba pomnożyć piątkę znajdującą się w mianowniku, aby otrzymać \(20\). Oczywiście trzeba pomnożyć ten mianownik przez \(4\), bo \(5\cdot4=20\). Skoro tak, to zgodnie z zasadami rozszerzania ułamków także licznik musimy pomnożyć przez \(4\). W ten sposób otrzymamy:
$$\frac{3}{5}=\frac{3\cdot4}{5\cdot4}=\frac{12}{20}$$

Przykład 4. Który ułamek jest większy: \(\frac{2}{3}\) czy \(\frac{6}{10}\).

To zadanie jest przykładem praktycznego zastosowania rozszerzania ułamków zwykłych. Aby porównać ułamki zwykłe musimy je rozszerzyć i to w taki sposób, aby jeden i drugi ułamek miał ten sam mianownik (tę operację nazywamy sprowadzaniem ułamków do wspólnego mianownika). Kiedy to zrobimy, to większym ułamkiem będzie ten, który ma większy licznik.

Jak się do tego zabrać? Musimy najpierw ustalić jaki powinien być ten nasz wspólny mianownik. W tym celu poszukujemy najmniejszej wspólnej wielokrotności (NWW) liczb \(3\) oraz \(10\). NWW w tym przypadku jest równe \(30\), zatem musimy rozszerzyć ułamki \(\frac{2}{3}\) oraz \(\frac{6}{10}\) w taki sposób, by w mianowniku miały liczbę \(30\). Zatem:
$$\frac{2}{3}=\frac{2\cdot10}{3\cdot10}=\frac{20}{30} \\
\frac{6}{10}=\frac{6\cdot3}{10\cdot3}=\frac{18}{30}$$

Zgodnie z tym co sobie ustaliliśmy – większym ułamkiem będzie ten, który przy wspólnych mianownikach ma większy licznik. Możemy więc powiedzieć, że \(\frac{20}{30}\gt\frac{18}{30}\), czyli tym samym \(\frac{2}{3}\gt\frac{6}{10}\).

Podsumowując: Chcąc rozszerzyć ułamek musimy pomnożyć licznik oraz mianownik przez tą samą liczbę, różną od \(0\) oraz \(1\).
Pamiętaj! Rozszerzenie ułamków nie zmienia ich ostatecznej wartości. Po rozszerzeniu wartość ułamka pozostaje cały czas taka sama jak przed rozszerzeniem.
Zobacz też: Skracanie ułamków
28 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
majadyndał123465:):(

pomogło:)

RENIA

super

Suzi

Fajne polecam : )

MAXI
Reply to  Suzi

jest super, polecam bardzo pomaga, a ja klasówkę na stówkę zaliczę. :]

Wacek placek xd A ia

dziękuje temu kto stworzył tę stronkę

pitrek

dobreee

dzk!

dziękuje!! po feriach będę wszystko wiedziała bardzo pomogło!

Anonim

bardzo pomocne dziękuję

Oryginal_Ninja1

bardzo pomaga

Papryk

Dzięki pomogło

mati_626

bardzo pomocne, po feriach będę wszystko umiał dzk

Łukasz.R

Bardzo pomocne polecam :)

ktos

Bardzo pomocne, Polecam;0

pokemon

podoba mi się

Chiara

Super, bardzo polecam, jeżeli ktoś chcę utrwalić sobie różne zagadnienia.

1234

Bardzo pomocne. Z kartkówki dostałam +5 .
Będę Wszystko umiała. Dziękuję ❤❤

Uczeń

Jutro mam sprawdzian i ta stronka meeeega pomaga
i polecam wszystkim <3

pozdro z klasy 4c!

Kubix

No i tak to można zdawać kartkóweczki na piąteczki ;)

Akko

Mam jutro spr i akurat wpadłam na tę stronkę dziękuję za jej stworzenie <3

Anonim47

Jest fajne mega pomogło

oreo2135

fajne jestem pozytywnie zaskoczona w ogóle nie rozumiałam ułamków a teraz już je rozumiem

Michael

Pomaga naprawdę przydatne polecam :)

tygrys

dziękuje temu kto stworzył tę stronkę

Matecze

Nawet pomocne dziękuję

Stefan

Fajne polecam : ) Superka!

Antek12344

kozak z tego dostałem 5

Kazik TV

jutro mam sprawdzian a ta strona bardzo pomaga

Dêmōnek

WRESZCIE rozumiem! Ta strona to jednym słowem zbawienie dla tych którzy mają problemy z matmą polecaaammm