Matura z matematyki (poziom podstawowy) - Maj 2025 (stara matura)
Zadanie 6. (1pkt) Dana jest nierówność
$$3-2(1-2x)\ge2x-17$$
Na którym rysunku poprawnie zaznaczono na osi liczbowej zbiór wszystkich liczb rzeczywistych spełniających powyższą nierówność?
Wyjaśnienie:
Rozpisując naszą nierówność, otrzymamy:
$$3-2(1-2x)\ge2x-17 \\
3-(2-4x)\ge2x-17 \\
3-2+4x\ge2x-17 \\
4x+1\ge2x-17 \\
2x\ge-18 \\
x\ge-9$$
Zbiór rozwiązań tej nierówności znalazł się na rysunku z ostatniej odpowiedzi.
Zadanie 8. (1pkt) Na rysunku, w układzie współrzędnych \((x,y)\), przedstawiono wykres funkcji \(f\).
Dziedziną funkcji \(f\) jest przedział:
A. \((-4,4\rangle\)
B. \(\langle-4,4)\)
C. \(\langle-3,3)\)
D. \((-3,3\rangle\)
Wyjaśnienie:
Dziedzinę funkcji odczytujemy z osi \(Ox\). Z wykresu wynika, że nasza funkcja przyjmuje wartości od argumentu \(x=-4\) aż do argumentu \(x=4\) (ale bez czwórki, bo kropka jest niezamalowana). Stąd też zapisalibyśmy, że dziedziną funkcji jest przedział \(\langle-4,4)\)
Zadanie 11. (1pkt) Ciąg \((a_{n})\) jest określony wzorem \(a_{n}=(n+3)(n-5)\) dla każdej liczby naturalnej \(n\ge1\). Liczba wszystkich ujemnych wyrazów tego ciągu jest równa:
A. \(4\)
B. \(5\)
C. \(6\)
D. \(7\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Zapisanie i rozwiązanie nierówności kwadratowej.
Chcąc sprawdzić kiedy wyrazy ciągu będą ujemne, wystarczy rozwiązać następującą nierówność:
$$(n+3)(n-5)\lt0$$
Jest to standardowa nierówność kwadratowa zapisana w postaci iloczynowej, czyli takiej z której w prosty sposób możemy odczytać miejsca zerowe. Przyrównując nawiasy do zera, otrzymamy:
$$n+3=0 \quad\lor\quad n-5=0 \\
n=-3 \quad\lor\quad n=5$$
Znając miejsca zerowe, możemy przystąpić do rysowania paraboli. Jej ramiona będą skierowane do góry (bo współczynnik \(a=1\)), zatem całość będzie wyglądać następująco:
Z wykresu możemy odczytać, że rozwiązaniem naszej nierówności będzie przedział \(n\in(-3,5)\).
Krok 2. Analiza otrzymanego wyniku.
Rozwiązanie nierówności nie kończy zadania. W ciągach \(n\) musi być dodatnią liczbą naturalną, zatem takimi liczbami, które mieszczą się w naszym przedziale będą \(n=\{1,2,3,4\}\). Obrazowo rzecz ujmując, ujemnymi wyrazami będą: pierwszy, drugi, trzeci oraz czwarty, zatem mamy \(4\) takie wyrazy.
Zadanie 14. (1pkt) Dany jest trójkąt prostokątny \(ABC\), w którym bok \(BC\) jest przeciwprostokątną, przyprostokątna \(AB\) ma długość \(6\), a środkowa \(CD\) ma długość \(5\). Oznaczmy kąt \(ADC\) przez \(\alpha\), natomiast kąt \(ABC\) - przez \(\beta\) (zobacz rysunek)
Tangens kąta \(\alpha\) jest równy:
A. \(\frac{2}{3}\)
B. \(\frac{3}{4}\)
C. \(\frac{4}{5}\)
D. \(\frac{4}{3}\)
Wyjaśnienie:
Z treści zadania wynika, że punkt \(D\) dzieli nam bok \(AB\) na dwie równe części. To prowadzi nas do wniosku, że \(|AD|=6:2=3\).
Spójrzmy teraz na trójkąt \(ADC\). Jest to trójkąt prostokątny, w którym dolna przyprostokątna ma długość \(3\), natomiast przeciwprostokątna ma długość \(5\). Widzimy więc, że jest to klasyczny trójkąt pitagorejski o bokach \(3\), \(4\) oraz \(5\). Jeśli tego nie widzimy, to zawsze możemy długość drugiej przyprostokątnej obliczyć z twierdzenia Pitagorasa.
Tangens to stosunek długości przyprostokątnej leżącej naprzeciwko naszego kąta, względem przyprostokątnej, która leży przy tym kącie. W naszym przypadku tangens będzie zatem równy:
$$tg\alpha=\frac{4}{3}$$
Zadanie 15. (1pkt) Dany jest trójkąt prostokątny \(ABC\), w którym bok \(BC\) jest przeciwprostokątną, przyprostokątna \(AB\) ma długość \(6\), a środkowa \(CD\) ma długość \(5\). Oznaczmy kąt \(ADC\) przez \(\alpha\), natomiast kąt \(ABC\) - przez \(\beta\) (zobacz rysunek)
Sinus kąta \(\beta\) jest równy:
A. \(\frac{2}{\sqrt{13}}\)
B. \(\frac{3}{\sqrt{13}}\)
C. \(\frac{5}{2\sqrt{13}}\)
D. \(\frac{4}{5}\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Obliczenie długości przeciwprostokątnej \(BC\).
Spójrzmy na trójkąt \(ABC\). Wiemy, że przyprostokątne tego trójkąta mają długość \(4\) oraz \(6\). Do obliczenia sinusa będziemy potrzebować jeszcze przeciwprostokątnej, którą możemy obliczyć korzystając z twierdzenia Pitagorasa:
$$4^2+6^2=c^2 \\
16+36=c^2 \\
c^2=52 \\
c=\sqrt{52} \quad\lor\quad c=-\sqrt{52}$$
Ujemny wynik oczywiście odrzucamy, bo długość boku trójkąta musi być dodatnia. Zostaje nam zatem \(c=\sqrt{52}\), co możemy jeszcze rozpisać jako:
$$c=\sqrt{52}=\sqrt{4\cdot13}=2\sqrt{13}$$
Krok 2. Obliczenie sinusa kąta \(\beta\).
Sinus opisuje nam stosunek długości przyprostokątnej leżącej naprzeciwko kąta, względem przeciwprostokątnej. W naszym przypadku moglibyśmy więc zapisać, że:
$$sin\beta=\frac{4}{2\sqrt{13}} \\
sin\beta=\frac{2}{\sqrt{13}}$$
Zadanie 17. (1pkt) W trójkącie równoramiennym \(ABC\) dane są: \(|AC|=|BC|=4\) i \(|AB|=3\). Na boku \(BC\), między punktami \(B\) i \(C\), wybrano taki punkt \(D\), że trójkąty \(ABC\) i \(BDA\) są podobne (zobacz rysunek).
Odcinek \(BD\) ma długość:
A. \(2\)
B. \(2,25\)
C. \(2,5\)
D. \(3\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Obliczenie skali podobieństwa.
Z treści zadania wiemy, że trójkąty \(ABC\) i \(BDA\) są podobne. Ważne jest teraz to, aby dobrze ustalić które boki są sobie odpowiadające. W małym trójkącie \(BDA\) ramiona mają długość równa \(3\), natomiast w dużym trójkącie \(ABC\) ramiona mają długość \(4\). Jeżeli przyjmiemy, że duży trójkąt jest umownym trójkątem podstawowym, a mały trójkąt jest trójkątem podobnym, to skala podobieństwa tych trójkątów będzie równa:
$$k=\frac{3}{4}$$
Krok 2. Obliczenie długości odcinka \(BD\).
Odcinek \(BD\) jest podstawą trójkąta równoramiennego \(BDA\). Skoro w dużym trójkącie \(ABC\) podstawa miała długość \(3\), to tym samym:
$$|BD|=k\cdot |AB| \\
|BD|=\frac{3}{4}\cdot3 \\
|BD|=2,25$$
Zadanie 23. (1pkt) Wszystkich liczb naturalnych trzycyfrowych nieparzystych, w których zapisie dziesiętnym występuje dokładnie jeden raz cyfra \(0\), jest:
A. \(45\)
B. \(50\)
C. \(54\)
D. \(81\)
Wyjaśnienie:
Do zadania można podejść na różne sposoby, ale najprościej będzie to sobie zobrazować w ten oto sposób:
· W rzędzie setek może znaleźć się dowolna z cyfr od \(1\) do \(9\), zatem mamy \(9\) możliwości uzupełnienia tej cyfry.
· W rzędzie dziesiątek musi pojawić się \(0\) (bo nie pojawi się ani w rzędzie setek, bo nie ma takiej liczby jak np. \(013\), ani w rzędzie jedności, bo liczba ma być nieparzysta). Mamy zatem tutaj \(1\) możliwość uzupełnienia tej cyfry.
· W rzędzie jedności musimy mieć cyfrę nieparzystą, czyli \(1, 3, 5, 7\) albo \(9\). Mamy zatem \(5\) możliwości uzupełnienia tej cyfry.
Zgodnie z regułą mnożenia, interesujących nas liczb będziemy mieć:
$$9\cdot1\cdot5=45$$
Zadanie 26. (2pkt) Rozwiąż nierówność \(3(2x^2+1)\lt11x\)
Odpowiedź
\(x\in\left(\frac{1}{3}, \frac{3}{2}\right)\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Doprowadzenie nierówności do postaci ogólnej.
Zanim zaczniemy liczyć deltę, musimy uporządokować cały zapis, doprowadzając nierówność do postaci ogólnej, zatem:
$$3(2x^2+1)\lt11x \\
6x^2+3\lt11x \\
6x^2-11x+3\lt0$$
Krok 2. Obliczenie miejsc zerowych wielomianu.
Współczynniki: \(a=6,\;b=-11,\;c=3\)
$$Δ=b^2-4ac=(-11)^2-4\cdot6\cdot3=121-72=49 \\
\sqrt{Δ}=\sqrt{49}=7$$
$$x_{1}=\frac{-b-\sqrt{Δ}}{2a}=\frac{-(-11)-7}{2\cdot6}=\frac{11-7}{12}=\frac{4}{12}=\frac{1}{3} \\
x_{2}=\frac{-b+\sqrt{Δ}}{2a}=\frac{-(-11)+7}{2\cdot6}=\frac{11+7}{12}=\frac{18}{12}=\frac{3}{2}$$
Krok 3. Szkicowanie wykresu paraboli.
Z racji tego, iż współczynnik kierunkowy \(a\) jest dodatni, to parabola będzie mieć ramiona skierowane do góry. Zaznaczamy więc na osi wyznaczone miejsca zerowe \(x=\frac{1}{3}\) oraz \(x=\frac{3}{2}\) (kropki będą niezamalowane, bo w nierówności wystąpił znak \(\lt\)) i rysujemy parabolę:
Krok 4. Odczytanie rozwiązania.
Interesują nas wyniki mniejsze od zera, zatem interesuje nas to co znalazło się pod osią. To oznacza, że rozwiązaniem tej nierówności jest przedział:
$$x\in\left(\frac{1}{3}, \frac{3}{2}\right)$$
Zadanie 27. (2pkt) Wykaż, że dla każdej liczby rzeczywistej \(x\neq0\) i dla każdej liczby rzeczywistej \(y\) prawdziwa jest nierówność
$$5x^2+2y^2\gt2xy$$
Odpowiedź
Udowodniono wykorzystując wzory skróconego mnożenia.
Wyjaśnienie:
$$5x^2+2y^2\gt2xy \\
5x^2-2xy+2y^2\gt0$$
I teraz najtrudniejsza część tego zadania. Powinniśmy dostrzec, że naszą nierówność da się rozbić w następujący sposób:
$$4x^2-4xy+y^2+x^2+2xy+y^2\gt0 \\
(2x-y)^2+(x+y)^2\gt0$$
Krok 2. Zakończenie dowodzenia.
Wiedząc, że \(x\neq0\) mamy pewność, że w przynajmniej jednym nawiasie otrzymamy liczbę różną od zera. Podniesienie dowolnej liczby (różnej od zera) do kwadratu daje wynik dodatni. Mamy więc sumę dwóch liczb nieujemnych, órych przynajmniej jedna będzie dodatnia, to pozwala stwierdzić, że wynik będzie na pewno większy od zera, co należało udowodnić.
Zadanie 28. (2pkt) Zarząd firmy wydzielił z budżetu kwotę \(1\;200\;000\) złotych łącznie na projekty badawcze dla dwóch zespołów: \(A\) i \(B\). W pierwszym półroczu realizacji tych projektów oba zespoły wykorzystały łącznie \(146\;700\) złotych - zespół \(A\) wykorzystał \(13\%\) przyznanych mu środków, a zespół \(B\) wykorzystał \(11\%\) przyznanych mu środków.
Oblicz kwotę przyznaną zespołowi \(A\) na realizację projektu badawczego.
Odpowiedź
\(735\;000\) złotych
Wyjaśnienie:
Krok 1. Wprowadzenie oznaczeń do treści zadania.
Aby się nie pogubić podczas rozwiązywania, rozpiszmy sobie wszystko bardzo dokładnie:
\(x\) - kwota przyznana zespołowi \(A\)
\(0,13x\) - tyle pieniędzy wydał zespół \(A\)
\(1200000-x\) - kwota przyznana zespołowi \(B\)
\(0,11\cdot(1200000-x)=132000-0,11x\) - tyle pieniędzy wydał zespół \(B\)
Krok 2. Obliczenie kwoty przyznanej zespołowej \(A\).
Z treści zadania wynika, że suma dotychczasowych wydatków zespołu \(A\) i \(B\) wynosi \(146\;700\) złotych. Na podstawie zapisanych wcześniej oznaczeń możemy zapisać, że w takim razie:
$$0,13x+132000-0,11x=146700 \\
0,02x+132000=146700 \\
0,02x=14700 \\
x=735000$$
To oznacza, że zespół \(A\) otrzymał na projekt badawczy kwotę \(735\;000\) złotych.
Zadanie 29. (2pkt) Wyznacz wartość \(m\), dla której trzywyrazowy ciąg \((2m+11,\quad m^2+3,\quad 5-m)\) jest arytmetyczny.
Odpowiedź
\(m=-2\) oraz gdy \(m=2,5\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Zapisanie równania.
Z własności ciągów arytmetycznych wynika, że dla trzech kolejnych wyrazów ciągu zachodzi następująca równość:
$$a_{2}=\frac{a_{1}+a_{3}}{2}$$
Ten ciąg będzie więc arytmetyczny wtedy, gdy spełni powyższą równość. Podstawiając zatem znane nam wyrazy, otrzymamy:
$$m^2+3=\frac{2m+11+5-m}{2} \\
m^2+3=\frac{m+16}{2} \\
2m^2+6=m+16 \\
2m^2-m-10=0$$
Krok 2. Rozwiązanie powstałego równania kwadratowego.
Powstało nam równanie kwadratowe, które musimy teraz rozwiązać. Jest to równanie w postaci ogólnej, więc z pomocą przyjdzie nam delta:
Współczynniki: \(a=2,\;b=-1,\;c=-10\)
$$Δ=b^2-4ac=(-1)^2-4\cdot2\cdot(-10)=1-(-80)=1+80=81 \\
\sqrt{Δ}=\sqrt{81}=9$$
$$m_{1}=\frac{-b-\sqrt{Δ}}{2a}=\frac{-(-1)-9}{2\cdot2}=\frac{1-9}{4}=\frac{-8}{4}=-2 \\
m_{2}=\frac{-b+\sqrt{Δ}}{2a}=\frac{-(-1)+9}{2\cdot2}=\frac{1+9}{4}=\frac{10}{4}=2,5$$
To oznacza, że ciąg będzie arytmetyczny, gdy \(m=-2\) oraz gdy \(m=2,5\).
Zadanie 30. (2pkt) Na diagramie przedstawiono wyniki sprawdziany z matematyki w pewnej klasie maturalnej liczącej \(24\) uczniów. Na osi poziomej podano oceny, które uzyskali uczniowie tej klasy, a na osi poziomej podano liczbę uczniów, którzy otrzymali daną ocenę.
Oblicz średnią arytmetyczną oraz medianę ocen uzyskanych z tego sprawdzianu przez uczniów tej klasy.
Odpowiedź
Średnia: \(4,25\)
Mediana: \(4,5\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Obliczenie średniej arytmetycznej.
Na podstawie danych z wykresu możemy stwierdzić, że średnia arytmetyczna otrzymanych ocen wyniesie:
$$śr=\frac{1\cdot1+3\cdot2+4\cdot3+4\cdot4+5\cdot+7\cdot6}{24} \\
śr=\frac{1+6+12+16+25+42}{24} \\
śr=\frac{102}{24} \\
śr=4,25$$
Krok 2. Obliczenie mediany.
Skoro jest parzysta liczba uczniów, to mediana będzie średnią arytmetyczną dwóch środkowych ocen. W naszym przypadku oznacza to, że kiedy ułożymy oceny uczniów od najsłabszej do najlepszej, to medianą będzie średnia arytmetyczna wyniku dwunastego i trzynastego ucznia.
Z diagramu możemy wywnioskować, że wypisując po kolei oceny, dwunasty uczeń otrzymał czwórkę, a trzynasty otrzymał piątkę. Stąd też mediana będzie równa:
$$m=\frac{4+5}{2} \\
m=\frac{9}{2}=4,5$$
Zadanie 31. (2pkt) Dane są dwa zbiory: \(X=\{1, 3, 5, 7, 9\}\) oraz \(Y=\{2, 4, 6, 8\}\). Losujemy jedną liczbę ze zbioru \(X\), a następnie losujemy jedną liczbę ze zbioru \(Y\) i tworzymy uporządkowaną parę liczb \((x,y)\), gdzie \(x\) jest liczbą wylosowaną ze zbioru \(X\) oraz \(y\) jest liczbą wylosowaną ze zbioru \(Y\).
Oblicz prawdopodobieństwo zdarzenia \(A\) polegającego na tym, że suma \(x+y\) wylosowanych liczb będzie liczbą podzielną przez \(3\).
Odpowiedź
\(p=\frac{7}{20}\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Obliczenie liczby wszystkich zdarzeń elementarnych.
W pierwszym zbiorze mamy pięć liczb, w drugim są cztery, zatem zgodnie z regułą mnożenia liczba zdarzeń elementarnych będzie równa: \(|Ω|=5\cdot4=20\)
Krok 2. Obliczenie liczby zdarzeń sprzyjających.
Zdarzeniem sprzyjającym są takie pary, których suma da wynik podzielny przez \(3\). Wypiszmy zatem interesujące nas pary:
$$(1;2), (1;8) \\
(3;6) \\
(5;4) \\
(7;2), (7;8) \\
(9;6)$$
W związku z tym zdarzeń sprzyjających mamy \(|A|=7\).
Krok 3. Obliczenie prawdopodobieństwa.
$$P(A)=\frac{|A|}{|Ω|}=\frac{7}{20}$$
Zadanie 32. (4pkt) Funkcja kwadratowa \(f\) jest określona wzorem \(f(x)=ax^2+bx+c\). Zbiorem wartości funkcji \(f\) jest przedział \((-\infty, 6\rangle\). Parabola, która jest wykresem funkcji \(f\), przechodzi przez punkty \(A=(-1, 3)\) i \(B=(5, 3)\). Oblicz wartość współczynnika \(c\).
Odpowiedź
\(c=\frac{14}{3}\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Wyznaczenie współrzędnych wierzchołka paraboli.
Jeżeli zbiorem wartości funkcji jest przedział \((-\infty, 6\rangle\) to jest to dla nas informacja, że ramiona paraboli będą skierowane w dół, a najwyższa wartość funkcji (która zawsze jest przyjmowana w wierzchołku) jest równa \(6\). To prowadzi nas do wniosku, że \(q=6\).
Brakuje nam jeszcze znajomości pierwszej współrzędnej wierzchołka paraboli. Wyznaczymy ją z informacji na temat punktów \(A\) oraz \(B\). Tu trzeba zauważyć, że nasza funkcja przyjmuje wartość równą \(3\) zarówno dla argumentu \(x=-1\) oraz \(x=5\). Z własności parabol wynika, że współrzędna \(p\) wierzchołka będzie średnią arytmetyczną dwóch argumentów, dla których jest przyjmowana jednakowa wartość. Stąd też możemy zapisać, że:
$$p=\frac{-1+5}{2} \\
p=\frac{4}{2} \\
p=2$$
Tym samym możemy wywnioskować, że \(W=(2,6)\).
Krok 2. Zapisanie wzoru w postaci kanonicznej.
Znając współrzędne wierzchołka, możemy przystąpić do zapisania wzoru funkcji w postaci kanonicznej. Podstawiając znane dane, otrzymamy:
$$f(x)=a(x-2)^2+6$$
Do pełnego wzoru brakuje nam jeszcze znajomości współczynnika \(a\). Poznamy go podstawiając współrzędne np. punktu \(A\) do wyznaczonej przed chwilą postaci, zatem:
$$a\cdot(-1-2)^2+6=3 \\
a\cdot(-3)^2=-3 \\
9a-3 \\
a=-\frac{1}{3}$$
Tym samym wiemy już, że naszą funkcję da się opisać wzorem \(f(x)=-\frac{1}{3}(x-2)^2+6\).
Krok 3. Obliczenie wartości współczynnika \(c\).
Celem zadania jest zapisanie wzoru funkcji w postaci ogólnej i wskazanie jaka jest wartość współczynnika \(c\). Musimy zatem przekształcić naszą postać kanoniczną na postać ogólną, co wyglądać będzie w następujący sposób:
$$f(x)=-\frac{1}{3}(x-2)^2+6 \\
f(x)=-\frac{1}{3}\cdot(x^2-4x+4)+6 \\
f(x)=-\frac{1}{3}x^2+\frac{4}{3}x-\frac{4}{3}+6 \\
f(x)=-\frac{1}{3}x^2+\frac{4}{3}x+\frac{14}{3}$$
Tym samym \(c=\frac{14}{3}\).
Zadanie 33. (4pkt) Tworząca stożka ma długość \(8\). Kąt rozwarcia tego stożka ma miarę \(120°\). Oblicz objętość i pole powierzchni całkowitej tego stożka.
Odpowiedź
\(V=64\pi\) oraz \(P_{c}=48\pi+32\sqrt{3}\pi\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Sporządzenie rysunku pomocniczego.
Skoro kąt rozwarcia stożka ma miarę \(120°\) to dorysowując wysokość stożka powstanie nam trójkąt o kątach \(30°, 60°, 90°\) w którym tworząca stożka jest przeciwprostokątną. Całość będzie wyglądać następująco:
Krok 2. Obliczenie wysokości i promienia podstawy stożka.
Korzystając z własności trójkątów o kątach \(30°, 60°, 90°\) wiemy, że wysokość stożka będzie dwa razy krótsza od tworzącej, zatem:
$$H=8:2 \\
H=4$$
I ponownie korzystając z własności tego trójkąta możemy stwierdzić, że promień podstawy stożka będzie \(\sqrt{3}\) razy większy od jego wysokości, zatem:
$$r=4\sqrt{3}$$
Krok 3. Obliczenie objętości stożka.
Korzystając ze wzoru na objętość stożka, możemy zapisać, że:
$$V=\frac{1}{3}P_{p}\cdot H \\
V=\frac{1}{3}\cdot \pi\cdot r^2\cdot H \\
V=\frac{1}{3}\cdot \pi\cdot(4\sqrt{3})^2\cdot 4 \\
V=\frac{1}{3}\cdot16\cdot3\cdot4\cdot\pi \\
V=64\pi$$
Krok 4. Obliczenie pola powierzchni całkowitej.
Na koniec zostało nam do obliczenia pole powierzchni całkowitej, zatem:
$$P_{c}=\pi r^2+\pi rl \\
P_{c}=\pi\cdot(4\sqrt{3})^2+\pi\cdot4\sqrt{3}\cdot8 \\
P_{c}=\pi\cdot16\cdot3+32\sqrt{3}\pi \\
P_{c}=48\pi+32\sqrt{3}\pi$$
Zadanie 34. (5pkt) W układzie współrzędnych \((x,y)\) punkty \(A=(-2,-1)\), \(B=(0,0)\) oraz \(C=(4,8)\) są wierzchołkami trapezu prostokątnego \(ABCD\) o podstawach \(AB\) i \(CD\). Kąt \(DAB\) jest prosty. Oblicz współrzędne punktu \(D\) oraz długość odcinka \(BD\).
Odpowiedź
\(D=(-\frac{22}{5};\frac{19}{5})\) oraz \(|BD|=\frac{13\sqrt{5}}{5}\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Wyznaczenie równania prostej \(AB\)
Skoro znamy współrzędne punktów \(A\) oraz \(B\) to możemy wyznaczyć równanie prostej przechodzącej przez te dwa punkty. Możemy to zrobić budując układ równań (podstawiając współrzędne punktu \(A\) oraz \(B\) do postaci \(y=ax+b\) uzyskamy dwa równania tworzące układ równań), albo też możemy skorzystać ze wzoru dostępnego w tablicach, czyli:
$$(y-y_{A})(x_{B}-x_{A})-(y_{B}-y_{A})(x-x_{A})=0$$
W tym konkretnym przypadku warto zauważyć, że z punktu \(B\) wynika wprost, że współczynnik \(b\) naszej prostej jest równy \(0\). A skoro tak, to już wiemy, że ta prosta wyraża się równaniem \(y=ax+0\), czyli po prostu \(y=ax\). Brakujący współczynnik \(a\) poznamy w momencie, gdy podstawimy teraz do tej postaci współrzędne punktu \(A\), zatem:
$$-1=-2a \\
a=\frac{1}{2}$$
Tym samym wiemy, że prosta \(AB\) wyraża się równaniem \(y=\frac{1}{2}x+0\), czyli po prostu \(y=\frac{1}{2}x\).
Krok 2. Wyznaczenie równania prostej \(AD\).
Prosta \(AD\) będzie prostą prostopadłą do prostej \(AB\). Z własności prostych prostopadłych wiemy, że dwie proste są względem siebie prostopadłe tylko wtedy, gdy iloczyn ich współczynników kierunkowych jest równy \(-1\). Skoro prosta \(AB\) ma współczynnik \(a=\frac{1}{2}\), to tym samym prosta \(AD\) będzie mieć współczynnik \(a=-2\), bo \(\frac{1}{2}\cdot(-2)=-1\). Możemy więc zapisać, że prosta \(AD\) będzie wyrażać się równaniem \(y=-2x+b\).
Brakuje nam jeszcze współczynnika \(b\) tej prostej, a poznamy go podstawiając do wyznaczonej postaci współrzędne punktu \(A\), zatem:
$$-1=-2\cdot(-2)+b \\
-1=4+b \\
b=-5$$
Tym samym prosta \(AD\) wyraża się równaniem \(y=-2x-5\).
Krok 3. Wyznaczenie równania prostej \(CD\).
Prosta \(CD\) jest równoległa do prostej \(AB\). Dwie proste są względem siebie równoległe tylko wtedy, gdy mają jednakowy współczynnik kierunkowy \(a\). To prowadzi nas do wniosku, że w prostej \(CD\) współczynnik \(a=\frac{1}{2}\). Moglibyśmy więc zapisać, że prosta \(CD\) wyraża się równaniem \(y=\frac{1}{2}x+b\).
Brakuje nam jeszcze współczynnika \(b\), a poznamy go podstawiając do powyższego równania współrzędne punktu \(D\), zatem:
$$8=\frac{1}{2}\cdot4+b \\
8=2+b \\
b=6$$
Tym samym możemy stwierdzić, że prosta \(CD\) wyraża się równaniem \(y=\frac{1}{2}x+6\).
Krok 4. Wyznaczenie współrzędnych punktu \(D\).
Punkt \(D\) jest miejscem przecięcia się prostych \(AD\) oraz \(CD\). Z geometrycznej interpretacji układu równań wiemy, że współrzędne punktu \(D\) tego punktu poznamy rozwiązując następujący układ równań:
\begin{cases}
y=-2x-5 \\
y=\frac{1}{2}x+6
\end{cases}
Korzystając teraz z metody podstawiania, możemy zapisać, że:
$$-2x-5=\frac{1}{2}x+6 \\
-2\frac{1}{2}x=11 \\
-\frac{5}{2}x=11 \\
x=-\frac{22}{5}$$
Podstawiając teraz wyznaczoną wartość współrzędnej \(x\) do jednego z równań (np. pierwszego), obliczymy brakującą współrzędną \(y\), zatem:
$$y=-2\cdot\left(-\frac{22}{5}\right)-5 \\
y=\frac{44}{5}-5 \\
y=\frac{19}{5}$$
Tym samym możemy stwierdzić, że \(D=\left(-\frac{22}{5}, \frac{19}{5}\right)\).
Krok 5. Obliczenie długości odcinka \(BD\).
Na koniec musimy obliczyć jeszcze długość odcinka \(BD\), a pomoże nam w tym ten oto wzór z tablic
$$|BD|=\sqrt{(x_{D}-x_{B})^2+(y_{D}-y_{B})^2}$$
Podstawiając teraz do tego wzoru współrzędne punktu \(B\) oraz \(D\), otrzymamy:
$$|BD|=\sqrt{\left(-\frac{22}{5}-0\right)^2+\left(\frac{19}{5}-0\right)^2} \\
|BD|=\sqrt{\frac{484}{25}+\frac{361}{25}} \\
|BD|=\sqrt{\frac{845}{25}} \\
|BD|=\frac{\sqrt{845}}{5} \\
|BD|=\frac{\sqrt{169\cdot5}}{5} \\
|BD|=\frac{13\sqrt{5}}{5}$$
Czy w zadaniu z wyznaczeniem ciągu arytmetycznego jak obliczyłem deltę, ale mam jedno miejsce zerowe źle, a drugie dobrze(akurat to które dawało ciąg stały 7,7,7) będę miał 1 punkt? Nie wiem jak to zrobiłem, czemu tego nie zweryfikowałem, ale coś tam poszło nie tak. I czy w zadaniu 32 za większość zadania powinienem dostać przynajmniej 2 punkty? (Miałem dobrze, ale skreśliłem i zrobiłem jeszcze raz, gdzie c mi wyszło źle, cały tok obliczeń zachowałem, jedynie skreśliłem dobrą odpowiedź :/ Chciałbym wiedzieć tak orientacyjnie, bo oprócz tego i jednego zamkniętego mam cały arkusz dobrze, a chciałbym mieć przynajmniej 92%, celowałem w… Czytaj więcej »
Odnośnie ciągu – powinien być 1 punkt. Co do zadania 32 to zależy co tam masz powyliczane, ale jak jest większość zrobiona, to można liczyć na te 2-3 punkty… Wynik z matury i tak wyjdzie Ci piękny, tak więc gratuluję! :)
Czy jak w zadaniu z delta zrobiłem wykres, wszystko dobrze zaznaczyłem, ale nie zrobiłem uśmiechniętej paraboli, to odejmą punkt?
Ale przedział wyszedł Ci dobry? Generalnie nie trzeba rysować paraboli, ona służy tylko do tego by wygodniej odczytać rozwiązania nierówności ;)
Czy jeśli zadanie 29 zrobiłem źle, ale dobrze zacząłem, to jest szansa na jeden punkt?
Napisałem to:
m^2 + 3 = 2-m+11 + 5-m/2
2 • (m^2+3) = 2m + 11 + 5 – m
2m^2 + 6 = 2m + 11 + 5 – m
2m^2 – 2m + m = 11 + 5 – 6 (prawdopodobnie pomieszałem tu znaki po prawej)
m^2 = nie pamiętam co napisałem, ale raczej nie 10)
m = również nie pamiętam
Trudno to jednoznacznie stwierdzić – wydaje mi się, że jeden punkt będzie tam za poprawne wyznaczenie m, a drugi będzie za ustalenie, że jedno m trzeba odrzucić…
Czy za samo podstawienie do wzoru może być punkt?
Tylko podstawienie to może być za mało – tutaj punkt będzie pewnie dopiero za wyliczenie dwóch wartości m, a drugi punkt prawdopodobnie będzie za odrzucenie jednego z wyników ;)
Ale w starej formule 2015? Tam nie było określone, że ciąg jest malejący
Masz rację! W formule 2025 było identyczne zadanie, ale z wymogiem by jeszcze był to ciąg malejący i odruchowo myślałem, że tutaj jest to samo zadanie ;) W takim razie prawdopodobnie jeden punkt będzie za dojście do równania kwadratowego, a drugi punkt będzie za poprawne rozwiązanie.
Dziękuję ;)
Według informatorów cke z poprzednich lat wychodzi, że za samo podstawienie do wzoru może być już punkt ;)
Przepraszam, że pytam ale zadanie ze stożkiem robiłem za pomocą trygonometrii, i wyszło mi wszystko dobrze jednak widzę, że każdy robił z trójkąta 30/60/90. Czy cke mi to zaliczy??
Przecież to nie ma znaczenia jaką metodą liczyłeś ;) Trygonometria też jest jak najbardziej ok – sam stosuję te metody zamiennie w takich zadaniach ;)
Tak, ma Pan rację doczytałem i egzaminatorzy przyjmują każde merytoryczne rozwiązanie zadań. Także 4pkt wpadają na moje konto :))
Czy jeśli w delcie, przy X1 i X2 nie skróciłam (wychodziło tam chyba 4/12 i 18/12) i w takiej formie zostawiłam, parabola, przedziały, delta dobrze, to dostanę 2 punkty? Albo chociaż 1
Nie ma problemu z brakiem skrócenia – będzie pełna punktacja ;)
Jeśli w 29 zadaniu podstawiłem tylko liczby do wzoru to dostanę punkt? Ciąg arytmetyczny
Samo podstawienie to prawdopodobnie za mało ;)
Dzień dobry mam pytanie do zadania numer 26 jest to nierówność w X1 wyszedł mi wynik 1/3 a w X2 napisałam 3/2 nie wyciągnęłam z tego całości czy nie odejmą mi za to punktu? Oraz na osi najpierw zaznaczyłam przedział od 1/3 do 3/2 a powinno być na odwrót i teraz myślę czy te 2 punkty jednak dadzą
Nie trzeba wyłączać całości ;) No i przedział też masz przecież dobrze zapisany – nie widzę więc tutaj żadnego problemu ;)
Czy jeśli w zadaniu 27 poprawnie doprowadziłem do postaci 4x^2 + (x-y)^2 + y^2 ale podzieliłem i zostało (x-y)^2 + y^2 > 0 to czy to jest poprawna odpowiedź?
Hmmm, do momentu zanim podzieliłeś to była dobra odpowiedź… Samo podzielenie zrobione zostało błędnie, nie można tak tego „skrócić”, więc koniec końców zadanie będzie pewnie niezaliczone…