Matura z matematyki (poziom podstawowy) - Czerwiec 2024
Zadanie 4. (1pkt) Klient wpłacił do banku na trzyletnią lokatę kwotę w wysokości \(K_{0}\) zł. Po każdym rocznym okresie oszczędzania bank dolicza odsetki w wysokości \(6\%\) od kwoty bieżącego kapitału znajdującego się na lokacie – zgodnie z procentem składanym.
Po trzech latach oszczędzania w tym banku kwota na lokacie (bez uwzględniania podatków) jest równa:
A. \(K_{0}\cdot(1,06)^3\)
B. \(K_{0}\cdot(1,02)^3\)
C. \(K_{0}\cdot(1,03)^6\)
D. \(K_{0}\cdot1,18\)
Wyjaśnienie:
Najprościej będzie rozpisać to sobie w następujący sposób:
· po pierwszym roku oszczędzania mamy \(K_{0}\cdot1,06\) pieniędzy
· po drugim roku oszczędzania mamy \(K_{0}\cdot1,06\cdot1,06\), czyli \(K_{0}\cdot(1,06)^2\)
· po trzecim roku oszczędzania mamy \(K_{0}\cdot1,06\cdot1,06\cdot1,06\), czyli \(K_{0}\cdot(1,06)^3\)
Zadanie 5. (2pkt) Wykaż, że dla każdej liczby naturalnej \(n\ge1\) liczba \(5n^3-5n\) jest podzielna przez \(30\).
Odpowiedź
Udowodniono przekształcając liczbę do postaci \(5\cdot(n-1)\cdot n\cdot(n+1)\).
Wyjaśnienie:
Wyłączając wspólny czynnik przed nawias, otrzymamy:
$$5n^3-5n=5n(n^2-1)$$
Teraz powinniśmy dostrzec, że \(n^2-1\) da się rozpisać zgodnie ze wzorem skróconego mnożenia \((a^2-b^2)=(a+b)(a-b)\), zatem mamy:
$$5n\cdot(n+1)\cdot(n-1)$$
Aby lepiej dostrzec pewne kwestie, moglibyśmy jeszcze rozpisać to w taki sposób:
$$5\cdot(n-1)\cdot n\cdot(n+1)$$
\(n-1\), \(n\) oraz \(n+1\) to nic innego jak trzy kolejne liczby naturalne, a skoro tak, to jedna z nich musi być liczbą podzielną przez \(2\), a jedna z nich będzie na pewno podzielna przez \(3\). Tym samym iloczyn tych liczb będzie podzielny przez \(6\). To sprawia, że \(5\cdot(n-1)\cdot n\cdot(n+1)\) będzie liczbą podzielną przez \(5\cdot6\), czyli przez \(30\), co należało udowodnić.
Zadanie 9. (1pkt) Wielomian \(W(x)=ax^3+bx^2+cx+d\) jest iloczynem wielomianów \(F(x)=(2-3x)^2\) oraz \(G(x)=3x-2\).
Uzupełnij poniższe zdanie. Wpisz odpowiednią liczbę w wykropkowanym miejscu tak, aby zdanie było prawdziwe.
Suma \(a+b+c+d\) współczynników wielomianu \(W\) jest równa \(..........\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Wymnożenie wielomianów.
Idea zadania polega na poprawnym wymnożeniu podanych wielomianów, a następnie na uporządkowaniu całego zapisu. Obliczenia będą wyglądać następująco:
$$(2-3x)^2\cdot(3x-2)= \\
=(4-12x+9x^2)\cdot(3x-2)= \\
=12x-8-36x^2+24x+27x^3-18x^2= \\
=27x^3-54x^2+36x-8$$
Krok 2. Obliczenie sumy współczynników wielomianu \(W\).
Odczytujemy współczynniki wielomianu, czyli \(a=27, b=-54, c=36\) oraz \(d=-8\). W takim razie suma tych współczynników będzie równa:
$$27+(-54)+36+(-8)=1$$
Zadanie 10. (3pkt) Rozwiąż równanie \(4x^3-12x^2-x+3=0\)
Odpowiedź
\(x=\frac{1}{2} \quad\lor\quad x=-\frac{1}{2} \quad\lor\quad x=3\)
Wyjaśnienie:
Aby rozwiązać to równanie, najprościej będzie skorzystać z metody grupowania. Całość obliczeń będzie wyglądać następująco:
$$4x^3-12x^2-x+3=0 \\
4x^2(x-3)-1(x-3)=0 \\
(4x^2-1)(x-3)=0$$
Aby powyższe równanie było równe \(0\), to wartość któregoś z tych nawiasów musi być równa \(0\), zatem:
$$4x^2-1=0 \quad\lor\quad x-3=0 \\
4x^2=1 \quad\lor\quad x=3 \\
x^2=\frac{1}{4} \quad\lor\quad x=3 \\
x=\frac{1}{2} \quad\lor\quad x=-\frac{1}{2} \quad\lor\quad x=3$$
Zadanie 11. (2pkt) Na rysunku 1., w kartezjańskim układzie współrzędnych \((x,y)\), przedstawiono wykres funkcji \(f\).
Każdy z punktów przecięcia wykresu funkcji \(f\) z prostą o równaniu \(y=2\) ma obie współrzędne całkowite.
Zadanie 11.1. (1pkt) Uzupełnij poniższe zdanie. Wpisz odpowiedni przedział w wykropkowanym miejscu tak, aby zdanie było prawdziwe.
Zbiorem wszystkich rozwiązań nierówności \(f(x)\le2\) jest przedział \(..........\)
Odpowiedź
\(\langle0;4\rangle\)
Wyjaśnienie:
Rozwiązaniem nierówności \(f(x)\le2\) będą wszystkie argumenty \(x\), dla których funkcja przyjmuje wartość mniejszą lub równą \(2\). Zerkamy zatem na wykres i widzimy, że takie wartości są przyjmowane od \(x=0\) aż do \(x=4\), stąd też rozwiązaniem tej nierówności będzie przedział \(\langle0;4\rangle\).
Zadanie 11.2. (1pkt) Na rysunku 2., w kartezjańskim układzie współrzędnych \((x,y)\), przedstawiono wykres funkcji \(g\), powstałej w wyniku przesunięcia równoległego wykresu funkcji \(f\) wzdłuż osi \(Ox\) o \(4\) jednostki w lewo.
Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A, B albo C oraz odpowiedź 1. albo 2.
Funkcje \(f\) i \(g\) są powiązane zależnością:
Wyjaśnienie:
Jeśli funkcja \(g\) powstała w wyniku przesunięcia funkcji \(f(x)\) o \(4\) jednostki w lewo, to jej wzór zapisalibyśmy jako \(g(x)=f(x+4)\).
Przesunięcia w lewo i prawo zmieniają dziedzinę funkcji, ale nie zmieniają zbioru wartości. Widać to zresztą bardzo dobrze widać na wykresach, ponieważ obydwie funkcje mają zbiór wartości \(Y=\langle0;4\rangle\).
Zadanie 12. (1pkt) Funkcja \(y=f(x)\) jest określona za pomocą tabeli
Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
Funkcja \(f\) ma dokładnie jedno miejsce zerowe.
W kartezjańskim układzie współrzędnych \((x,y)\) wykres funkcji \(f\) jest symetryczny względem osi \(Oy\).
Odpowiedź
1) FAŁSZ
2) FAŁSZ
Wyjaśnienie:
Krok 1. Ocena prawdziwości pierwszego zdania.
Miejsca zerowe to takie argumenty \(x\), dla których funkcja przyjmuje wartość równą \(0\). Z tabelki wynika, że mamy więcej niż jedno miejsce zerowe, bo wartość y=0 przyjmowana jest zarówno dla \(x=-1\), jak i \(x=1\), więc pierwsze zdanie jest fałszem.
Krok 2. Ocena prawdziwości drugiego zdania.
Najłatwiej będzie po prostu narysować wykres tej funkcji i sprawdzić, czy rzeczywiście będzie on symetryczny względem osi \(Oy\).
Już z samego rysunku widać wyraźnie, że ta funkcja nie jest symetryczna względem osi \(Oy\), tak więc zdanie jest fałszem.
Zadanie 14. (2pkt) Parabola, która jest wykresem funkcji kwadratowej \(f\), ma z osiami kartezjańskiego układu współrzędnych \((x,y)\) dokładnie dwa punkty wspólne: \(M=(0,18)\) oraz \(N=(3,0)\).
Wyznacz wzór funkcji kwadratowej \(f\). Zapisz obliczenia.
Odpowiedź
\(f(x)=2\cdot(x-3)^2\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Sporządzenie rysunku pomocniczego.
Zanim zaczniemy cokolwiek obliczać, dobrze będzie zwizualizować sobie całą sytuację. Aby parabola miała dokładnie dwa punkty wspólne, to okazuje się, że punkt \(N\) musi być wierzchołkiem tej paraboli, a całość wyglądałaby w następujący sposób:
Krok 2. Zapisanie wzoru funkcji w postaci kanonicznej.
Dostrzegając, że punkt \(N\) musi być wierzchołkiem paraboli (bo w innym przypadku mielibyśmy więcej punktów wspólnych z osią \(Ox\)), możemy przejść do zapisania wzoru funkcji w postaci kanonicznej typu \(f(x)=a(x-p)^2+q\), gdzie \(p\) oraz \(q\) to współrzędne wierzchołka. Moglibyśmy więc zapisać, że:
$$f(x)=a(x-3)^2+0 \\
f(x)=a(x-3)^2$$
Krok 3. Obliczenie brakującego współczynnika \(a\).
Do pełnego wzoru brakuje nam znajomości współczynnika \(a\). Aby go poznać, wystarczy do wyznaczonej przed chwilą postaci podstawić współrzędne punktu \(M\), zatem:
$$18=a(0-3)^2 \\
18=a\cdot(-3)^2 \\
18=9a \\
a=2$$
To oznacza, że naszą funkcję można opisać wzorem \(f(x)=2\cdot(x-3)^2\)
Zadanie 15. (2pkt) Funkcja kwadratowa \(f\) jest określona wzorem \(f(x)=-(x+1)^2+4\).
Zadanie 15.1. (1pkt) Na jednym z rysunków A–D przedstawiono, w kartezjańskim układzie współrzędnych \((x,y)\), fragment wykresu funkcji \(y=f(x)\).
Fragment wykresu funkcji \(y=f(x)\) przedstawiono na rysunku:
Wyjaśnienie:
Funkcja \(f(x)=-(x+1)^2+4\) jest zapisana w postaci kanonicznej \(f(x)=a(x-p)^2+q\), z której wprost możemy odczytać współczynnik kierunkowy a=-1 oraz współrzędne wierzchołka paraboli, czyli \(p=-1\) oraz \(q=4\). Szukamy więc wykresu funkcji, która będzie mieć ramiona skierowane do dołu (bo współczynnik \(a\) jest ujemny) oraz ma wierzchołek w punkcie \(W=(-1,4)\), a taka funkcja znalazła się w odpowiedzi \(B\).
Zadanie 15.2. (1pkt) Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
Wykres funkcji \(f\) przecina oś \(Oy\) kartezjańskiego układu współrzędnych \((x,y)\) w punkcie o współrzędnych \((0,4)\).
Miejsca zerowe funkcji \(f\) są równe: \((-3)\) oraz \(1\).
Odpowiedź
1) FAŁSZ
2) PRAWDA
Wyjaśnienie:
Krok 1. Ocena prawdziwości pierwszego zdania.
Zdanie jest fałszem, co można wprost odczytać z wykresu funkcji. Dobrze to też widać, gdy podstawimy do wzoru argument \(x=0\), ponieważ nie otrzymamy dla niego wartości równej \(4\), tylko \(3\), zatem tym punktem przecięcia się będzie \((0,3)\):
$$f(0)=-(0+1)^2+4 \\
f(0)=-1+4 \\
f(0)=3$$
Krok 2. Ocena prawdziwości drugiego zdania.
To zdanie jest jak najbardziej prawdą, co można odczytać wprost z wykresu. Gdybyśmy musieli samodzielnie określić jakie są miejsca zerowe, to trzeba byłoby sprawdzić kiedy \(-(x+1)^2+4\) byłoby równe \(0\), czyli rozwiązać równanie kwadratowe \(-(x+1)^2+4=0\), a rozwiązaniem tego równania będą właśnie \(x=-3\) oraz \(x=1\).
Zadanie 16. (2pkt) Ciąg \((a_{n})\) jest określony wzorem \(a_{n}=2\cdot(-1)^{n+1}+5\) dla każdej liczby naturalnej \(n\ge1\).
Zadanie 16.2. (1pkt) Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
Ciąg \((a_{n})\) jest malejący.
Ciąg \((a_{n})\) jest geometryczny.
Odpowiedź
1) FAŁSZ
2) FAŁSZ
Wyjaśnienie:
Krok 1. Ocena prawdziwości pierwszego zdania.
Jak już ustaliliśmy wcześniej, jest to ciąg, który naprzemiennie ma wyrazy równe \(7\) oraz \(3\), więc nie jest to ciąg malejący. Zdanie jest więc fałszem.
Krok 2. Ocena prawdziwości drugiego zdania.
Skoro jest to ciąg typu \(7,3,7,3,7...\) to nie jest to też ciąg geometryczny. Zdanie jest fałszem.
Zadanie 18. (1pkt) Trzywyrazowy ciąg \((-1,2,x)\) jest arytmetyczny.
Trzywyrazowy ciąg \((-1,2,y)\) jest geometryczny.
Liczby \(x\) oraz \(y\) spełniają warunki:
A. \(x\gt0\) i \(y\gt0\)
B. \(x\gt0\) i \(y\lt0\)
C. \(x\lt0\) i \(y\gt0\)
D. \(x\lt0\) i \(y\lt0\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Określenie wartości liczby \(x\).
Jeśli ciąg \((-1,2,x)\) jest arytmetyczny, to musi to być ciąg rosnący (bo po pierwszym i drugim wyrazie widzimy, że \(r=3\)). Tym samym \(x\) będzie równe \(5\), czyli możemy powiedzieć, że \(x\gt0\).
Krok 2. Określenie wartości liczby \(y\).
Jeśli ciąg \((-1,2,y)\) jest geometryczny, to widzimy, że \(q=-2\), bo \((-1)\cdot(-2)=2\). Tym samym trzeci wyraz tego ciągu będzie równy \(2\cdot(-2)=-4\), czyli \(y\lt0\).
Zadanie 20. (1pkt) Podstawy trapezu prostokątnego \(ABCD\) mają długości: \(|AB|=8\) oraz \(|CD|=5\). Wysokość \(AD\) tego trapezu ma długość \(\sqrt{3}\) (zobacz rysunek).
Miara kąta ostrego \(ABC\) jest równa:
A. \(15°\)
B. \(30°\)
C. \(45°\)
D. \(60°\)
Wyjaśnienie:
Po dorysowaniu wysokości z wierzchołka \(C\) powinniśmy dostrzec, że powstanie nam klasyczny trójkąt prostokątny o kątach \(30°, 60°, 90°\), a tym samym miara poszukiwanego kąta będzie równa \(30°\). Skąd wiemy, że to będzie akurat taki trójkąt? Jedna przyprostokątna tego trójkąta będzie mieć długość \(\sqrt{3}\), natomiast druga \(3\), czyli tym samym będzie \(\sqrt{3}\) razy większa od krótszej przyprostokątnej (bo \(\sqrt{3}\cdot\sqrt{3}\) to właśnie \(3\)), co jest właśnie charakterystyczną cechą takich trójkątów.
Jeśli jednak nie dostrzegliśmy tej własności, to nic nie stoi na przeszkodzie by skorzystać z funkcji trygonometrycznych. Po dorysowaniu wysokości z wierzchołka \(C\) mamy trójkąt prostokątny, w którym znamy długości dwóch przyprostokątnych, zatem korzystamy z tangensa:
$$tg\alpha=\frac{\sqrt{3}}{3}$$
Z tablic (a konkretnie z tzw. małej tabelki) możemy odczytać, że tangens przyjmuje taką wartość dla kąta o mierze \(30°\).
Zadanie 22. (2pkt) Bok kwadratu \(ABCD\) ma długość równą \(12\). Punkt \(S\) jest środkiem boku \(BC\) tego kwadratu. Na odcinku \(AS\) leży punkt \(P\) taki, że odcinek \(BP\) jest prostopadły do odcinka \(AS\).
Oblicz długość odcinka \(BP\). Zapisz obliczenia.
Odpowiedź
\(|BP|=\frac{12\sqrt{5}}{5}\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Sporządzenie rysunku pomocniczego.
Sytuacja z treści zadania wyglądać będzie następująco:
Krok 2. Obliczenie długości odcinka \(AS\).
Wiemy, że bok kwadratu ma długość \(12\), więc \(|AB|=12\), natomiast odcinek \(BS\) ma połowę tej długości, czyli \(|BS|=6\). Możemy więc skorzystać teraz z twierdzenia Pitagorasa i obliczyć długość odcinka \(AS\):
$$12^2+6^2=|AS|^2 \\
144+36=|AS|^2 \\
|AS|^2=180 \\
|AS|=\sqrt{180} \quad\lor\quad |AS|=-\sqrt{180}$$
Ujemny wynik oczywiście odrzucamy, bo długość boku musi być dodatnia. Zostaje nam zatem \(|AS|=\sqrt{180}\), co moglibyśmy jeszcze rozpisać jako \(\sqrt{36\cdot5}=6\sqrt{5}\).
Krok 3. Dostrzeżenie podobieństwa trójkątów i ustalenie skali podobieństwa.
Spójrzmy na trójkąty \(ABS\) oraz \(BPS\). Są to trójkąty podobne, co możemy stwierdzić na podstawie cechy kąt-kąt-kąt (wystarczy zauważyć, że oba trójkąty są prostokątne, a dodatkowo mają jeden kąt wspólny przy wierzchołku \(S\), co oznacza, że wszystkie kąty w tych dwóch trójkątach mają jednakowe miary). Dla lepszego zobrazowania, możemy sobie narysować te dwa trójkąty osobno (uwaga na oznaczenia wierzchołków!):
W jednym i drugim trójkącie znamy długości przeciwprostokątnych: \(6\) oraz \(6\sqrt{5}\), no i widzimy wyraźnie, że duży trójkąt ma w takim razie boki \(\sqrt{5}\) razy większe od małego trójkąta. Moglibyśmy więc zapisać, że \(k=\sqrt{5}\).
Krok 4. Obliczenie długości boku \(BP\).
Korzystając ze skali podobieństwa moglibyśmy zapisać, że:
$$|BP|\cdot k=|BA| \\
|BP|\cdot\sqrt{5}=12 \\
|BP|=\frac{12}{\sqrt{5}}$$
Otrzymany wynik jest jak najbardziej poprawny, ale dobrze byłoby jeszcze usunąć niewymierność z mianownika, zatem:
$$|BP|=\frac{12\cdot\sqrt{5}}{\sqrt{5}\cdot\sqrt{5}}=\frac{12\sqrt{5}}{5}$$
Zadanie 23. (2pkt) W kartezjańskim układzie współrzędnych \((x,y)\) dany jest okrąg \(O\) o równaniu \((x-1)^2+(y+2)^2=5\)
Zadanie 23.1. (1pkt) Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
Do okręgu \(O\) należy punkt o współrzędnych \((-1,-3)\).
Promień okręgu \(O\) jest równy \(5\).
Odpowiedź
1) PRAWDA
2) FAŁSZ
Wyjaśnienie:
Krok 1. Ocena prawdziwości pierwszego zdania.
Jeśli podany punkt należy do okręgu, to podstawiając jego współrzędne do naszego równania powinniśmy otrzymać sytuację, w której lewa i prawa strona równania są sobie równe. Podstawiajaąc zatem \(x=-1\) oraz \(y=-3\), otrzymamy:
$$(-1-1)^2+(-3+2)^2=5 \\
(-2)^2+(-1)^2=5 \\
4+1=5 \\
5=5 \\
L=P$$
Otrzymany wynik oznacza, że podany punkt należy do okręgu, czyli zdanie jest prawdą.
Krok 2. Ocena prawdziwości drugiego zdania.
Równanie okręgu zapisujemy w postaci \((x-a)^2+(y-b)^2=r^2\), gdzie \(r\) to promień okręgu. Z podanego w treści zadania równania możemy odczytać, że \(r^2=5\), więc tym samym \(r=\sqrt{5}\). Zdanie jest więc fałszem.
Zadanie 24. (4pkt) W kartezjańskim układzie współrzędnych \((x,y)\) dane są punkty \(A=(2,8)\) oraz \(B=(10,2)\). Symetralna odcinka \(AB\) przecina oś \(Ox\) układu współrzędnych w punkcie \(P\).
Oblicz współrzędne punktu \(P\) oraz długość odcinka \(AP\). Zapisz obliczenia.
Odpowiedź
\(P=\left(2\frac{1}{4};0\right)\) oraz \(|AP|=\sqrt{64\frac{1}{16}}\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Wyznaczenie współrzędnych środka odcinka \(AB\).
W tym zadaniu skorzystamy ze wzoru na środek odcinka w układzie współrzędnych. Środek odcinka \(AB\) o współrzędnych \(A=(x_{A};y_{A})\) oraz \(B=(x_{B};y_{B})\) możemy opisać wzorem:
$$S=\left(\frac{x_{A}+x_{B}}{2};\frac{y_{A}+y_{B}}{2}\right)$$
Znamy współrzędne obydwu końców odcinka, zatem:
$$S=\left(\frac{2+10}{2};\frac{8+2}{2}\right) \\
S=\left(\frac{12}{2};\frac{10}{2}\right) \\
S=(6;5)$$
Krok 2. Wyznaczenie równania prostej \(AB\).
Zanim wyznaczymy symetralną, musimy wyznaczyć równanie prostej \(AB\). Możemy albo skorzystać ze wzoru z tablic, albo z metody układu równań. Układ równań jest znacznie prostszy, dlatego zastosujmy tę metodę. W tym celu do postaci \(y=ax+b\) musimy podstawić najpierw współrzędne punktu \(A\), a potem \(B\), otrzymując taki oto układ:
\begin{cases}
8=2a+b \\
2=10a+b
\end{cases}
Ten układ możemy rozwiązać dowolną z metodą, ale najprościej będzie po prostu odjąć te równania stronami, otrzymując:
$$6=-8a \\
a=-\frac{6}{8}=-\frac{3}{4}$$
Znając wartość współczynnika \(a=-\frac{3}{4}\) możemy teraz obliczyć współczynnik \(b\). Podstawiając \(a=-\frac{3}{4}\) do np. pierwszego równania, otrzymamy:
$$8=2\cdot\left(-\frac{3}{4}\right)+b \\
8=-\frac{6}{4}+b \\
b=9\frac{1}{2}$$
To onacza, że naszą prostą \(AB\) możemy opisać równaniem \(y=-\frac{3}{4}x+9\frac{1}{2}\).
Krok 3. Wyznacznie symetralnej odcinka \(AB\).
Symetralna odcinka to prosta prostopadła, która przechodzi przez środek tego odcinka. Mówiąc wprost - szukamy prostej prostopadłej do prostej \(y=-\frac{3}{4}x+9\frac{1}{2}\), która przechodzi przeez punkt \(S=(6;5)\). Dwie proste są względem sobie prostopadłe tylko wtedy, gdy iloczyn ich współczynników kierunkowych będzie równy \(-1\). To oznacza, że nasza prosta prostopadła musi mieć współczynnik \(a=\frac{4}{3}\), ponieważ \(\frac{4}{3}\cdot\left(-\frac{3}{4}\right)=-1\). Możemy więc już powiedzieć, że symetralna wyraża się równaniem \(y=\frac{4}{3}x+b\).
Aby poznać brakujący współczynnik \(b\), musimy teraz do naszego równania podstawić współrzędne punktu \(S=(6;5)\), zatem:
$$5=\frac{4}{3}\cdot6+b \\
5=8+b \\
b=-3$$
To oznacza, że nasza symetralna wyraża się równaniem \(y=\frac{4}{3}x-3\).
Krok 4. Wyznaczenie współrzędnych punktu \(P\).
Punkt \(P\) leży na osi \(Ox\), czyli na pewno współrzędna \(y=0\). Musimy więc już tylko wyznaczyć współrzędną \(x\) tego punktu, a obliczymy to, podstawiając \(y=0\) do wyznaczonej przed chwilą symetralnej odcinka \(AB\), na której ten punkt \(P\) przecież się znajduje:
$$0=\frac{4}{3}x-3 \\
\frac{4}{3}x=3 \quad\bigg/\cdot\frac{3}{4} \\
x=\frac{9}{4}=2\frac{1}{4}$$
To oznacza, że \(P=\left(2\frac{1}{4};0\right)\).
Krok 5. Obliczenie długości odcinka \(AP\).
Na koniec została nam do policzenia długość odcinka \(AP\). Znamy współrzędne punktów \(A\) oraz \(P\), więc wystarczy podstawić te dane do wzoru na długość odcinka:
$$|AP|=\sqrt{(x_{P}-x_{A})^2+(y_{P}-y_{A})^2} \\
|AP|=\sqrt{(2\frac{1}{4}-2)^2+(0-8)^2} \\
|AP|=\sqrt{\left(\frac{1}{4}\right)^2+(-8)^2} \\
|AP|=\sqrt{\frac{1}{16}+64} \\
|AP|=\sqrt{64\frac{1}{16}}$$
Wydaje się, że jest to już najlepszy wynik jaki możemy zapisać, ale jeśli ktoś by jeszcze chciał, to można byłoby ten wynik jeszcze rozpisać w następujący sposób:
$$|AP|=\sqrt{\frac{1025}{16}} \\
|AP|=\frac{\sqrt{1025}}{4} \\
|AP|=\frac{\sqrt{25\cdot41}}{4} \\
|AP|=\frac{5\sqrt{41}}{4}$$
Zadanie 27. (1pkt) Podstawą graniastosłupa prawidłowego czworokątnego jest kwadrat o boku długości \(4\). Przekątna tego graniastosłupa jest nachylona do płaszczyzny podstawy pod kątem \(\alpha\) takim, że \(tg\alpha=2\) (zobacz rysunek).
Wysokość tego graniastosłupa jest równa:
A. \(2\)
B. \(8\)
C. \(8\sqrt{2}\)
D. \(16\sqrt{2}\)
Wyjaśnienie:
W podstawie graniastosłupa mamy kwadrat, a zgodnie z własnościami kwadratów wiemy, że przekątna kwadratu o boku \(a\) będzie równa \(a\sqrt{2}\). To pozwala nam stwierdzić, że przekątna naszej podstawy będzie równa \(d=4\sqrt{2}\).
Teraz spójrzmy na kluczowy trójkąt prostokątny, który tworzy właśnie przekątna podstawy, wysokość bryły oraz przekątna graniastosłupa. Wiemy, że tangens zaznaczonego kąta \(\alpha\) jest równy \(2\), a skoro tangens opisuje nam stosunek między długościami przyprostokątnych, to możemy zapisać, że:
$$tg\alpha=\frac{H}{d} \\
2=\frac{H}{4\sqrt{2}} \\
H=8\sqrt{2}$$
Zadanie 29. (1pkt) Wszystkich liczb naturalnych czterocyfrowych parzystych, w których zapisie dziesiętnym występują tylko cyfry \(2, 4, 7\) (np.: \(7272, 2222, 7244\)), jest:
A. \(16\)
B. \(27\)
C. \(54\)
D. \(81\)
Wyjaśnienie:
Rozpiszmy sobie jakie cyfry mogą znaleźć się na każdym z czterech miejsc naszej liczby:
· w rzędzie tysięcy może znaleźć się każda z trzech cyfr: \(2, 4\) lub \(7\). Mamy zatem \(3\) możliwości uzupełnienia tej cyfry.
· w rzędzie setek może znaleźć się każda z trzech cyfr: \(2, 4\) lub \(7\). Mamy zatem \(3\) możliwości uzupełnienia tej cyfry.
· w rzędzie dziesiątek może znaleźć się każda z trzech cyfr: \(2, 4\) lub \(7\). Mamy zatem \(3\) możliwości uzupełnienia tej cyfry.
· w rzędzie jedności może znaleźć się tylko cyfra \(2\) lub \(4\), bo chcemy by liczba była parzysta. Mamy zatem \(2\) możliwości uzupełnienia tej cyfry.
To oznacza, że zgodnie z regułą mnożenia, wszystkich interesujących nas liczb będziemy mieć:
$$3\cdot3\cdot3\cdot2=54$$
Zadanie 30. (1pkt) W pudełku znajdują się wyłącznie kule białe i czarne. Kul czarnych jest \(18\). Z tego pudełka w sposób losowy wyciągamy jedną kulę. Prawdopodobieństwo zdarzenia polegającego na tym, że wyciągniemy kulę czarną, jest równe \(\frac{3}{5}\).
Liczba kul białych w pudełku, przed wyciągnięciem jednej kuli, była równa:
A. \(9\)
B. \(12\)
C. \(15\)
D. \(30\)
Wyjaśnienie:
Jeśli prawdopodobieństwo wylosowania kuli czarnej jest równe \(\frac{3}{5}\), to obrazowo rzecz ujmując, czarne kule stanowią \(\frac{3}{5}\) zawartości pudełka, a tym samym kule białe stanowią \(\frac{2}{5}\). Przyjmijmy, że wszystkich kul w pudełku jest \(x\) sztuk, więc skoro czarnych kul jest \(18\), to moglibyśmy zapisać, że:
$$\frac{3}{5}x=18 \\
x=30$$
Tym samym białych kul będziemy mieć:
$$\frac{2}{5}\cdot30=12$$
Zadanie 31. (2pkt) Doświadczenie losowe polega na dwukrotnym rzucie symetryczną sześcienną kostką do gry, która na każdej ściance ma inną liczbę oczek – od jednego oczka do sześciu oczek.
Oblicz prawdopodobieństwo zdarzenia \(A\) polegającego na tym, że w pierwszym rzucie wypadnie większa liczba oczek niż w drugim rzucie. Zapisz obliczenia.
Odpowiedź
\(p=\frac{5}{12}\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Ustalenie liczby wszystkich możliwych zdarzeń elementarnych.
Na każdej kostce może wypaść jeden z sześciu wyników, a skoro rzucamy niezależnie dwoma kostkami, to zgodnie z regułą mnożenia, liczba wszystkich możliwych zdarzeń będzie równa \(|Ω|=6\cdot6=36\).
Krok 2. Ustalenie liczby zdarzeń sprzyjających.
Zdarzeniami sprzyjającymi są wszystkie te sytuacje w których w pierwszym rzucie otrzymaliśmy wynik większy niż w rzucie drugim. Najprościej będzie po prostu wypisać te zdarzenia:
$$(2,1) \\
(3;1), (3;2) \\
(4;1), (4;2), (4;3) \\
(5;1), (5;2), (5;3), (5;4) \\
(6;1), (6;2), (6;3), (6;4), (6;5) \\$$
To oznacza, że \(15\) przypadków spełnia warunki zadania, stąd też możemy napisać, że \(|A|=15\).
Krok 3. Obliczenie prawdopodobieństwa.
Prawdopodobieństwo obliczymy korzystając ze wzoru:
$$P(A)=\frac{|A|}{|Ω|}=\frac{15}{36}=\frac{5}{12}$$
Zadanie 32. (2pkt) Właściciel sklepu z zabawkami przeprowadził lokalne badanie rynkowe dotyczące wpływu zmiany ceny zestawu klocków na liczbę kupujących ten produkt. Z badania wynika, że dzienny przychód \(P\) ze sprzedaży zestawów klocków, w zależności od kwoty obniżki ceny zestawu o \(x\) zł, wyraża się wzorem \(P(x)=(70-x)(20+x)\), gdzie \(x\) jest liczbą całkowitą spełniającą warunki \(x\ge0\) i \(x\le60\).
Uzupełnij tabelę. Wpisz w każdą pustą komórkę tabeli właściwą odpowiedź, wybraną spośród oznaczonych literami A–E.
A. \(25\)
B. \(30\)
C. \(45\)
D. \(50\)
E. \(60\)
Wyjaśnienie:
Krok 1. Ustalenie, kiedy dzienny przychód będzie największy.
\(P(x)\) jest funkcją kwadratową, która jest zapisana w postaci iloczynowej \(P(x)=(70-x)(20+x)\). Wykres tej funkcji będzie parabolą z ramionami skierowanymi do dołu (dobrze to widać w momencie, gdy wymnożymy przez siebie nawiasy - otrzymalibyśmy wtedy postać ogólną, w której na początku znajdzie się \(-x^2\)). Z własności funkcji kwadratowych wiemy, że w takim przypadku ta największa wartość przyjmowana będzie w wierzchołku.
Musimy więc ustalić jaka jest pierwsza współrzędna wierzchołka paraboli, czyli musimy obliczyć \(p\). Mamy tak naprawdę dwie możliwości. Możemy wymnożyć przez siebie te dwa nawiasy, uporządkować cały zapis do postaci ogólnej i z niej wyliczyć tę współrzędną za pomocą wzoru \(p=\frac{-b}{2a}\). Ale możemy postąpić jeszcze sprytniej - z postaci iloczynowej bardzo łatwo możemy wyznaczyć miejsca zerowe tej funkcji (wystarczy przyrównać nawiasy do zera), a z własności parabol wiemy, że współrzędna \(p\) będzie średnią arytmetyczną tych miejsc zerowych. I zastosujmy może to drugie podejście skoro jest taka okazja.
Obliczmy zatem miejsca zerowe, czyli sprawdźmy, kiedy \((70-x)(20+x)=0\). Jest to równanie kwadratowe w postaci iloczynowej, więc przyrównujemy nawiasy do zera:
$$70-x=0 \quad\lor\quad 20+x=0 \\
x=70 \quad\lor\quad x=-20$$
Tym samym współrzędna \(p\) wierzchołka paraboli będzie równa:
$$p=\frac{70+(-20)}{2} \\
p=\frac{50}{2} \\
p=25$$
To oznacza, że przychód będzie największy, gdy \(x=25\).
Krok 2. Ustalenie, kiedy dzienny przychód wyniesie \(800\).
Chcemy się dowiedzieć kiedy przychód wyniesie \(800\), czyli musimy rozwiązać następujące równanie:
$$(70-x)(20+x)=800 \\
1400+70x-20x-x^2=800 \\
-x^2+50x+600=0$$
Otrzymaliśmy równanie kwadratowe w postaci ogólnej, zatem standardowo korzystamy z delty:
Współczynniki: \(a=-1,\;b=50,\;c=600\)
$$Δ=b^2-4ac=50^2-4\cdot(-1)\cdot600=2500-(-2400)=4900 \\
\sqrt{Δ}=\sqrt{4900}=70$$
$$x_{1}=\frac{-b-\sqrt{Δ}}{2a}=\frac{-50-70}{2\cdot(-1)}=\frac{-120}{-2}=60 \\
x_{2}=\frac{-b+\sqrt{Δ}}{2a}=\frac{-50+70}{2\cdot(-1)}=\frac{20}{-2}=-10$$
Ujemny wynik oczywiście odrzucamy, ponieważ zgodnie z założeniami \(x\ge0\) i \(x\le60\), zatem zostaje nam \(x=60\).
Bardzo dziękuję
dzięki za pomoc <33
Czy w zadaniu 5, nie mamy błędu w założeniu n>=1? Jeśli n=1 to mamy liczby 0,1,2, czyli nie podzielną przez 3.
I iloczyn liczb 0, 1 oraz 2 da 0, co uważa się, że jest podzielne przez 30, bo 0:30=0 ;)
Czy w zadaniu 14 mógłbym również wyznaczyć współczynnik b, używając wzoru na p i podstawiając wartości?
Chodzi o to, że chciałbyś zapisać wzór funkcji w postaci ogólnej typu ax^2+bx+c, a współczynnik b wyznaczyłbyś ze wzoru p=-b/2a? No to jest ciekawa idea, bo faktycznie p odczytamy z wykresu, współczynnik a możemy wyznaczyć tak jak ja tutaj, więc można byłoby w ten sposób wyznaczyć współczynnik b :) No i wtedy współczynnik c też odczytamy z wykresu i mamy postać ogólną ;) Tak więc można i tak podejść do tego zadania! :)